Σαράντα τέσσερα χρόνια [1973-2017 ]
Μαζική διαδήλωση λαϊκής αντίθεσης στο δικτατορικό πολιτικό καθεστώς της Ελλάδας το 1973.
Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Μακεδονία στις 16 Νοεμβρίου 1973 που περιγράφει το κλίμα της εποχής
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν μαζική και δυναμική εκδήλωση της λαϊκής αντίθεσης στο καθεστώς της
Χούντας των Συνταγματαρχών που έλαβε μέρος στην ελληνική επικράτεια τον Νοέμβριο του 1973. Η εξέγερση ξεκίνησε στις 14 Νοεμβρίου με κατάληψη του
Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών από φοιτητές και σπουδαστές και η οποία κλιμακώθηκε σε αντιχουντική εξέγερση, καταλήγωντας σε αιματοχυσία το πρωί της 17ης Νοεμβρίου, ύστερα από μια σειρά γεγονότων αρχής γενομένης με την είσοδο άρματος μάχης στον χώρο του Πολυτεχνείου και την επαναφορά σε ισχύ του σχετικού στρατιωτικού νόμου που απαγόρευε τις συγκεντρώσεις και την κυκλοφορία σε
Αθήνα και
Θεσσαλονίκη.
Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο σε επιστολικό δελτάριο του 1900
Αίτια
Η Ελλάδα βρισκόταν από τις 21
Απριλίου 1967 υπό τη
δικτατορική διακυβέρνηση του στρατού, καθεστώς που
είχε καταργήσει τις ατομικές ελευθερίες, είχε διαλύσει τα πολιτικά κόμματα και
είχε εξορίσει, φυλακίσει και βασανίσει πολιτικούς και πολίτες με κριτήριο τις
πολιτικές τους πεποιθήσεις.
Το 1973 βρίσκει τον ηγέτη της
χούντας,
Γεώργιο Παπαδόπουλο, να έχει ξεκινήσει μια
διαδικασία φιλελευθεροποίησης του
καθεστώτος, η οποία συμπεριλάμβανε την αποφυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων
και την μερική άρση της
λογοκρισίας, καθώς και υποσχέσεις για νέο σύνταγμα και
εκλογές στις 10 Φεβρουαρίου 1974 για επιστροφή σε πολιτική διακυβέρνηση.
Στελέχη της αντιπολίτευσης, μπόρεσαν έτσι να ξεκινήσουν πολιτική δράση ενάντια
της χούντας.
[1]
Η χούντα, στην προσπάθειά της να
ελέγξει κάθε πλευρά της πολιτικής, είχε αναμιχθεί στον φοιτητικό συνδικαλισμό
από το 1967, απαγορεύοντας τις φοιτητικές εκλογές στα πανεπιστήμια,
στρατολογώντας υποχρεωτικά τους φοιτητές και επιβάλλοντας μη εκλεγμένους ηγέτες
των
φοιτητικών συλλόγων στην
Eθνική
Φοιτητική Ένωση Eλλάδας (ΕΦΕΕ).
[2] Αυτές
οι ενέργειες δημιούργησαν έντονα αντιδικτατορικά αισθήματα στους φοιτητές, όπως
τον φοιτητή Γεωλογίας
Κώστα Γεωργάκη, ο οποίος αυτοπυρπολήθηκε δημόσια
το 1970 στην
Γένοβα της Ιταλίας σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στη
χούντα.
[3] Με
αυτή την εξαίρεση, η πρώτη μαζική δημόσια εκδήλωση διαμαρτυρίας ενάντια στη
χούντα ήρθε από τους φοιτητές στις 21 Φεβρουαρίου 1973.
Οι αναταραχές ξεκίνησαν λίγο
νωρίτερα, στις 5 Φεβρουαρίου, όταν οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφάσισαν
αποχή από τα μαθήματά τους. Στις 13 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε διαδήλωση μέσα
στο Πολυτεχνείο και η χούντα παραβίασε το πανεπιστημιακό άσυλο, δίνοντας εντολή
στην αστυνομία να επέμβει.
Έντεκα φοιτητές συλλήφθηκαν και παραπέμφθηκαν σε
δίκη. Με αφορμή αυτά τα γεγονότα, στις 21 Φεβρουαρίου, περίπου τρεις με
τέσσερις χιλιάδες φοιτητές της
Νομικής Σχολής του
Πανεπιστημίου Αθηνών κατέλαβαν
το κτίριο της σχολής στο κέντρο της Αθήνας επί της οδού Σόλωνος, ζητώντας
ανάκληση του νόμου 1347 που επέβαλε την στράτευση «αντιδραστικών νέων», καθώς
88 συμφοιτητές τους είχαν ήδη στρατολογηθεί με τη βία. Από την ταράτσα του
κτιρίου απαγγέλλουν τον ακόλουθο όρκο: «Εμείς οι φοιτηταί των Ανωτάτων
Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμαστε στο όνομα της ελευθερίας να αγωνισθούμε
μέχρι τέλους για την κατοχύρωση: α) των ακαδημαϊκών ελευθεριών, β)του
πανεπιστημιακού ασύλου, γ) της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και
διαταγμάτων». Η αστυνομία έλαβε εντολή να επέμβει και πολλοί φοιτητές σε γύρω
δρόμους υπέστησαν αστυνομική βία, χωρίς όμως τελικά να παραβιαστεί το
πανεπιστημιακό άσυλο. Τα γεγονότα στη Νομική αναφέρονται συχνά ως προάγγελος
της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
[2][4]
Η εξέγερση των φοιτητών
επηρεάστηκε επίσης σημαντικά και από τα νεανικά κινήματα της δεκαετίας του '60,
και ειδικά από τα γεγονότα του
Μάη του '68.
[5]
Τα γεγονότα
Στις 14 Νοεμβρίου 1973 φοιτητές
του Πολυτεχνείου αποφάσισαν αποχή από τα μαθήματα και ξεκίνησαν διαδηλώσεις
εναντίον του βάναυσου στρατιωτικού καθεστώτος. Οι φοιτητές που αυτοαποκαλούνταν
«Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», οχυρώθηκαν μέσα στο κτίριο της σχολής επί της οδού
Πατησίων και ξεκίνησαν τη λειτουργία του ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού του
Πολυτεχνείου. Ο πομπός κατασκευάστηκε μέσα σε λίγες ώρες στα εργαστήρια της
σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών από τον Γιώργο Κυρλάκη. Το, πλέον ιστορικό,
μήνυμά τους ήταν: «Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι
σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη
δικτατορία και για την Δημοκρατία». Εκφωνητές του σταθμού ήταν η
Μαρία Δαμανάκη, ο
Δημήτρης Παπαχρήστος και ο Μίλτος
Χαραλαμπίδης.
[6]
Οι διαδηλώσεις, τα συλλαλητήρια
και οι εκδηλώσεις ενάντια στο καθεστώς της Χούντας αυξήθηκαν. Κυρίως στην Αθήνα
αλλά και σε σημεία της επαρχίας δημιουργήθηκαν συνθήκες εξέγερσης. Από τις 14
Νοεμβρίου μέχρι και τις 17 Νοεμβρίου (και πιο περιορισμένα μέχρι τις 18
Νοεμβρίου) στήθηκαν οδοφράγματα και διεξήχθησαν οδομαχίες μεταξύ εξεγερμένων
και αστυνομίας.
Στις 3 π.μ. της 17ης Νοεμβρίου, και ενώ οι διαπραγματεύσεις για
ασφαλή αποχώρηση των φοιτητών βρίσκονταν σε εξέλιξη, αποφασίστηκε από την
μεταβατική κυβέρνηση η επέμβαση του στρατού και ένα από τα τρία άρματα που
είχαν παραταχθεί έξω από τη σχολή, γκρέμισε την κεντρική πύλη.
Κατά την είσοδο
του άρματος συνθλίβονται 2–3 φοιτητές που βρίσκονται πίσω από την πύλη (γεγονός
«λίαν πιθανό αλλά ανεπιβεβαίωτο» σύμφωνα με το πόρισμα του εισαγγελέα Τσεβά).
[7] Επίσης,
από τα συντρίμμια τραυματίστηκε σοβαρά, με συντριπτικά κατάγματα στα πόδια, η
φοιτήτρια Πέπη Ρηγοπούλου.
[8] Ο
σταθμός του Πολυτεχνείου έκανε εκκλήσεις στους στρατιώτες να αψηφήσουν τις
εντολές των ανωτέρων τους και στη συνέχεια ο εκφωνητής απήγγειλε τον
Ελληνικό Εθνικό Ύμνο. Η μετάδοση
συνεχίστηκε ακόμα και μετά την είσοδο του άρματος στον χώρο της σχολής. Οι
φοιτητές που είχαν παραμείνει στο Πολυτεχνείο, μαζεύτηκαν στο κεντρικό
προαύλιο, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο.
Η πτώση της πύλης ακολουθήθηκε από την
είσοδο μιας μονάδας ενόπλων στρατιωτών των ΛΟΚ που οδήγησαν τους φοιτητές,
χωρίς βια, έξω από το Πολυτεχνείο, μέσω της πύλης της οδού Στουρνάρη. Οι
αστυνομικές δυνάμεις που περίμεναν στα δυο πεζοδρόμια της Στουρνάρη επιτέθηκαν
στους φοιτητές, την έξοδο των οποίων αποφασίζουν (σύμφωνα και με το πόρισμα του
εισαγγελέα Τσεβά) να περιφρουρήσουν κάποιοι από τους στρατιώτες, οι οποίοι σε
ορισμένες περιπτώσεις επενέβησαν και εναντίον των αστυνομικών που
βιαιοπραγούσαν στους φοιτητές.
Πολλοί φοιτητές βρήκαν καταφύγιο σε γειτονικές
πολυκατοικίες. Ελεύθεροι σκοπευτές της αστυνομίας άνοιξαν πυρ από γειτονικές
ταράτσες, ενώ άνδρες της
ΚΥΠ καταδίωξαν
τους εξεγερθέντες. Οι εκφωνητές του σταθμού του Πολυτεχνείου παρέμειναν στο
πόστο τους και συνέχισαν να εκπέμπουν για 40 λεπτά μετά την έξοδο, οπότε
συνελήφθησαν.
[8][9]
Οι νεκροί του Πολυτεχνείου
Η πρώτη λίστα με τους
καταγεγραμμένους νεκρούς της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου, όπως δόθηκε σε
συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε ο υφυπουργός της Χούντας Σπύρος Ζουρνατζής στις
19 Νοεμβρίου 1973, από τον προϊστάμενο της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών
Δημήτρη Καψάσκη. Αναφέρονται τα ονόματα των νεκρών που είχαν νεκροτομηθεί ως το
απόγευμα της Κυριακής 18 Νοεμβρίου 1973.
Στρατιώτες και αστυνομικοί έβαλαν
με πραγματικά πυρά κατά πολιτών μέχρι και την επόμενη μέρα, με συνέπεια
αρκετούς θανάτους στον χώρο γύρω από το Πολυτεχνείο, αλλά και στην υπόλοιπη
Αθήνα. Η πρώτη επίσημη καταγραφή τον Οκτώβριο του 1974, από τον εισαγγελέα
Δημήτρη Τσεβά, εντόπισε 18 επίσημους ή πλήρως βεβαιωθέντες νεκρούς και 16
άγνωστους «βασίμως προκύπτοντες».
[7] Ένα
χρόνο αργότερα ο αντιεισαγγελέας εφετών Ιωάννης Ζαγκίνης έκανε λόγο για 23
νεκρούς, ενώ κατά τη διάρκεια της δίκης που ακολούθησε προστέθηκε ακόμη ένας.
Οι πρώτες δημοσιογραφικές προσπάθειες για την καταγραφή των γεγονότων μιλούσαν
για 59 νεκρούς ή και 79 θύματα, με βάση τον κατάλογο Γεωργούλα.
[10] Σύμφωνα
με έρευνα του Διευθυντή Ερευνών του
Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Λεωνίδα
Καλλιβρετάκη το 2003, ο αριθμός των επωνύμων νεκρών ανέρχονταν σε 23, ενώ αυτός
των νεκρών αγνώστων στοιχείων σε 16.
Ο Χρήστος Λάζος υποστήριξε ότι οι
νεκροί είναι 83 και ίσως περισσότεροι. Ανάμεσά τους ο 19χρονος
Μιχάλης Μυρογιάννης, ο μαθητής λυκείου
Διομήδης Κομνηνός και ένα πεντάχρονο αγόρι
που εγκλωβίστηκε σε ανταλλαγή πυρών στου
Ζωγράφου. Κατά τη δίκη των υπευθύνων της χούντας υπήρξαν
μαρτυρίες για τον θάνατο πολλών πολιτών κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Τέλος
χιλιάδες σύμφωνα με εκτιμήσεις ήταν οι τραυματίες πολίτες.
[11]
Η δίκη για τα γεγονότα
Στις 30 Δεκεμβρίου του 1975 και
μετά από ακροαματική διαδικασία 2,5 μηνών και διάσκεψη 6 ημερών ενώπιον του
πενταμελούς εφετείου Αθηνών, εκδόθηκε η απόφαση του δικαστηρίου το οποίο κήρυξε
ένοχους τους 20 από τους 32 κατηγορούμενους, αθωώνοντας 12. Οι κύριες ποινές
που επιβλήθηκαν ήταν:
Δημήτριος Ιωαννίδης (αρχηγός της
ΕΣΑ την περίοδο της εξέγερσης): 7 φορές ισόβια για ηθική
αυτουργία σε 7 ανθρωποκτονίες από πρόθεση και 25 χρόνια κάθειρξη κατά
συγχώνευση για ηθική αυτουργία σε 38 απόπειρες ανθρωποκτονιών και πρόκληση
διάπραξης κακουργημάτων, καθώς και διαρκής στέρηση των πολιτικών του
δικαιωμάτων.
Γεώργιος Παπαδόπουλος (εν ενεργεία δικτάτορας
την περίοδο της εξέγερσης): 25 χρόνια κάθειρξη για απλή συνέργεια σε
ανθρωποκτονίες από πρόθεση και απόπειρες ανθρωποκτονιών, καθώς και δεκαετής
στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων.
Σταύρος Βαρνάβας (αντιστράτηγος
Ε.Α.): 3 φορές ισόβια για ηθική αυτουργία σε 3 ανθρωποκτονίες από πρόθεση και
25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για ηθική αυτουργία σε 17 απόπειρες
ανθρωποκτονιών και πρόκληση διάπραξης κακουργημάτων, καθώς και διαρκής στέρηση
των πολιτικών του δικαιωμάτων.
Νικόλαος Ντερτιλής (ταξίαρχος Ε.Α.): ισόβια
κάθειρξη και διαρκής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων για ανθρωποκτονία
από πρόθεση του διερχόμενου Μιχαήλ Μυρογιάννη.
Άλλοι τέσσερις ανώτατοι
αξιωματικοί σε 25 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για ηθική αυτουργία σε
συνολικά 12 ανθρωποκτονίες και 56 απόπειρες ανθρωποκτονιών, καθώς και δεκαετής
στέρηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων.
Άλλοι 12 κατηγορούμενοι σε
μικρότερες ποινές, από 5 μήνες έως 10 χρόνια κάθειρξη για διάφορες κατηγορίες,
κυρίως για ηθική αυτουργία σε επικίνδυνες σωματικές βλάβες. Οι ποινές κάτω του
ενός έτους, ήταν εξαγοράσιμες.
[12]
Συνέπειες - απόηχος
Η αιματηρή καταστολή της
εξέγερσης, που –όπως προκύπτει από την επισκόπηση του καταλόγου των
καταγεγραμμένων νεκρών– χαρακτηρίσθηκε από δολοφονίες πολιτών ακόμη και δυο
μέρες μετά τη στιγμή της εισόδου του τανκ στον περίβολο του Πολυτεχνείου, με
κύρια αιτία την κήρυξη στρατιωτικού νόμου, προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Οκτώ
ημέρες μετά τα γεγονότα, εκδηλώθηκε νέο πραξικόπημα του ταξίαρχου
Δημήτριου Ιωαννίδη το οποίο ανέτρεψε την
σκιώδη κυβέρνηση του
Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη, εξαφανίζοντας, παράλληλα,
τις όποιες προοπτικές υπήρχαν για τη, σταδιακή έστω, φιλελευθεροποίηση του
χουντικού καθεστώτος, που είχε εξαγγείλει ο
Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ο τελευταίος, τέθηκε
σε
κατ' οίκον περιορισμό στην
οικία του στο
Λαγονήσι, όπου και παρέμεινε έκτοτε, μέχρι και την
πτώση του
καθεστώτος, στις 24 Ιουλίου του 1974.
Με
νέο, «αφανή δικτάτορα» τον Ιωαννίδη, καθώς στην «πρωθυπουργία» ανήλθε ο
οικονομολόγος
Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος και στην
«προεδρία» της δήθεν δημοκρατίας ο στρατηγός
Φαίδων Γκιζίκης, η χούντα σκλήρυνε τη στάση της
[13] ανακαλώντας
τις αναβολές πολλών φοιτητών τους οποίους επιστράτευσε, ενώ πλήθυναν οι
παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
[14] και
φιμώθηκε εκ νέου ο
Τύπος. Μάλιστα, προκειμένου να
εμπεδωθεί μια επίφαση δημοκρατικότητας στην κοινή γνώμη, ο δημοσιογράφος
Νίκος Μαστοράκης σκηνοθέτησε μια τηλεοπτική
εκπομπή, παρουσιάζοντας μερικούς φοιτητές, με τους οποίους συζήτησε (υπό την
παρουσία ανδρών της
ΕΑΤ-ΕΣΑ που όμως δεν εμφανίζονταν στα πλάνα) τα αίτια
και την αφορμή της εξέγερσης
[15].
Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου
υπήρξαν σταθμός στη διαμόρφωση της ταυτότητας της σύγχρονης ελληνικής
Αριστεράς, από την οποία θεωρούνται ως κορυφαία εκδήλωση αυθόρμητης εξέγερσης,
αντιαυταρχισμού, αντιαμερικανισμού κλπ. Ενδεικτικό στοιχείο της επιρροής τους
σε ριζοσπαστικούς κύκλους είναι η επιλογή της ημερομηνίας «17 Νοέμβρη» ως
ονόματος από την
ακροαριστερή τρομοκρατική οργάνωση,
η οποία ξεκίνησε τη δράση της το 1975 και επί σχεδόν τρεις δεκαετίες θεωρούνταν
ως η πιο επικίνδυνη τρομοκρατική ομάδα στην Ελλάδα.
Σπύρος Σακελλαρόπουλος,
«Τα αίτια της πτώσης της δικτατορίας», Ελευθεροτυπία, 20 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2007.
2,0 2,1 Sansimera.gr,
«Η κατάληψη της νομικής». Ανακτήθηκε στις 11/10/2007.
Sansimera.gr,
«Βιογραφίες - Κώστας Γεωργάκης». Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2007.
Το Καποδιστριακό,
«Εκδήλωση μνήμης για τα γεγονότα της Νομικής Σχολής την 21η Φεβρουαρίου», 1 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2007.
Πέτρος Ευθυμίου,
«Μάης '68: Ο απόηχος στην Ελλάδα»[
νεκρός σύνδεσμος], Το Βήμα, 10 Μαΐου 1998. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2007.
Αθήνα 9.84 - Μουσείο Ραδιοφωνίας,
- «Ραδιοσταθμός "Εδώ Πολυτεχνείο"». Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2007. Αρχειοθετημένο.
7,0 7,1 «14-10-1974: Πόρισμα Τσεβά για Πολυτεχνείο». Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2008.
8,0 8,1 Το ΒΗΜΑ onLine,
«Ο στρατιώτης-οδηγός του τανκ που γκρέμισε την πύλη του Πολυτεχνείου σπάει τη σιωπή του και μιλάει πρώτη φορά για το μακελειό της 17ης Νοεμβρίου 1973», 09 Νοεμβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2007.
Βλάσης Βλασίδης,
«Η πολιορκία και η επέμβαση»[
νεκρός σύνδεσμος], Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2007.
ChiosNews.com,
«Πρώτη επίσημη έρευνα για το Πολυτεχνείο», 16 Νοεμβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2007.
Χρήστος Λάζος,
«Ελληνικό φοιτητικό κίνημα 1821-1973», εκδόσεις Γνώση, 1987. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2007.
Εφημερίδα Μακεδονία, 31 Δεκεμβρίου 1975, σελίδες 1 και 5.
Φαήλος Κρανιδιώτης: «Το Πολυτεχνείο είχε σαν αποτέλεσμα το δεύτερο πραξικόπημα,… που έφερε στην εξουσία μια ακόμη πιο σκληρή δικτατορία, αυτή του Ιωαννίδη…»
"Για οχτώ μήνες, ο Ιωαννίδης επέβαλε ένα σκληρό και αδυσώπητο καθεστώς"
"Όλη η αλήθεια για την εκπομπή-ντροπή του Μαστοράκη για το Πολυτεχνείο"
«Ο Κωστής Κορνέτης συνθλίβει έναν μεταπολιτευτικό μύθο για το Πολυτεχνείο». LiFO.
http://www.lifo.gr/articles/book_articles/119765. Ανακτήθηκε στις 2016-11-02.
Πορεία του Πολυτεχνείου (1980)
Στη
Βικιθήκη υπάρχει υλικό που έχει σχέση με το θέμα:
Πόρισμα Τσεβά
Το ΒΗΜΑ onLine,
«1973-2003 ΦΑΚΕΛΟΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ TA ΑΓΝΩΣΤΑ NTOKOYMENTA», 9 Νοεμβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2007. Αρχειοθετημένο.
Sansimera.gr,
«Η εξέγερση του Πολυτεχνείου». Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2007.
Βλάσης Βλασίδης,
«Η εξέγερση του Πολυτεχνείου», Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2007. Αρχειοθετημένο.
33η Επέτειος του Πολυτεχνείου (Αρχείο ντοκιμαντέρ της
ΕΡΤ)
Πολυτεχνείο 1973[
νεκρός σύνδεσμος], μονταρισμένο υλικό από το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο
Έναρξη της δίκης για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου ενώπιον του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών στις φυλακές του Κορυδαλλού 16/10/1975(
Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)
Καταθέσεις του πρώην Πρωθυπουργού Παναγιώτη Κανελλόπουλου και του αρχηγού της Ένωσης Κέντρου – Νέες Δυνάμεις Γεωργίου Μαύρου ενώπιον του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών κατά τη διάρκεια της δίκης των κατηγορουμένων για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου.19/11/1975 (
Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)
__________